Ezechiela 26: 1-14

"Rozbita została brama narodów, mnie przypadnie [jej rola], ja będę obfitował, gdy ona zniszczeje - Synu człowieczy! Ponieważ Tyr powiedział o Jerozolimie: Cha! Cha! dlatego tak mówi Pan, Jahwe: Oto Ja jestem przeciw tobie, Tyrze. Sprowadzę na ciebie liczne ludy, podobnie jak morze spiętrza swoje fale. Zburzą mury Tyru i rozwalą jego wieże. Wymiotę zeń jego proch i uczynię z niego nagą skałę. Będzie pośród morza [miejscem] do suszenia sieci, bo Ja powiedziałem - wyrocznia Pana, Jahwe. Stanie się łupem narodów. Jego córki, które są na lądzie, zostaną mieczem zamordowane. I poznają, że Ja jestem Jahwe. Albowiem tak mówi Pan, Jahwe: Oto Ja sprowadzę na Tyr Nebukadnezara, władcę Babilonu z północy, króla królów, z końmi, rydwanami, konnicą, powołanym [wojskiem] i licznym ludem. Twoje córki na lądzie mieczem wymorduje. Zbuduje przeciw tobie szaniec, usypie przeciw tobie wał i podniesie przeciw tobie tarczę. Uderzenie swego taranu skieruje na twoje mury i twoje wieże zburzy swymi toporami. Na skutek mnóstwa swych koni okryje cię kurzem. Od stukotu zaprzęgów, kół i rydwanów zadrżą twoje mury. Gdy wejdzie w twoje bramy, będzie jak ci, którzy wkraczają do zdobytego miasta. Kopytami swych koni stratuje wszystkie twe ulice. Twój lud mieczem wymorduje, a twoje potężne stele runą na ziemię. Złupią twoje bogactwo, zrabują twe towary, zburzą twoje mury, rozwalą twoje okazałe domy, a twoje kamienie, drzewo i gruzy wrzucą do wody. Sprawię, że ustanie śpiew twoich pieśni. Nie usłyszy się więcej dźwięku twoich cytr. Uczynię cię nagą skałą, będziesz [miejscem] do suszenia sieci. Nie odbudujesz się więcej, bo Ja, Jahwe, powiedziałem - wyrocznia Pana, Jahwe. Biblia Poznańska (1974/75)

Co wiemy o Tyrze ? Dlaczego Księga Ezechiela poświęca temu miastu trzy długie rozdziały ? Co o Tyrze dowiadujemy się z innych proroctw w Biblii ? Czego my możemy się nauczyć z mów Bożych wypowiadanych przeciwko Tyrowi ?

Teraz przez dwa, trzy tygodnie będziemy poznawać historię Tyru, oraz postaramy się odpowiedzieć na te pytania.

Rozdział 26 to prorocza historia upadku dumnego miasta Tyr podana w najdrobniejszych szczegółach. W roku 586, a więc już w czasie oblężenia Jerozolimy, prorok Ezechiel spisuje poselstwo Pana Boga skierowane przeciwko państwu – miastu Tyr. Za około rok od tej chwili Nabuchodonozor rozpocznie trzynastoletnie oblężenie tego zadufanego w sobie miasta. Tyr jako warowny gród i niedostępna forteca był znany już za czasów Jozuego i w okresie Sędziów. Był punktem granicznym pokolenia Aser. Początkowo Tyr był w cieniu innego państwa – miasta Sydonu, ale później przejął kontrolę nad regionem i stał się ekonomicznym i politycznym centrum krainy Sydon. Tyr stał się "stolicą" regionu w tym czasie gdy Jerozolima stała się stolicą Izraela.

Hiram I

W latach 980 do 947 p.n.e królem Tyru był Hiram I. Podczas panowania Hirama, Tyr zyskał rangę najważniejszego z miast fenickich, a dzięki dużym portom na głównym szlaku morskim i obszernym magazynom, stał się imperium handlowym. Tyr zakładał teraz odległe kolonie i sprowadzał z nich cenne surowce i materiały. Najważniejszym miastem które założył Tyr to Kartagina.

Biblia mówi, że Hiram sprzymierzył się z królem Dawidem Zjednoczonego Królestwa Izraela. Po śmierci króla Dawida, Hiram kontynuował sojusz z synem Dawida Salomonem. Obaj zawarli ze sobą przymierze, a nawet król Tyru nazwał Salomona bratem. Poprzez sojusz z Salomonem Hiram zapewnił sobie dostęp do głównych szlaków handlowych do Egiptu, Arabii i Mezopotamii. Dwaj królowie również wspólnie otworzyli szlak handlowy nad Morzem Czerwonym, łączący port Izraelitów z Esjon-Geber z krainy zwanej Ofir. Król Hiram I nie był zainteresowany zarażaniem ludu wybranego okultystycznym bałwochwalstwem.

"I wzrastał Dawid w potęgę, a Pan, Bóg Zastępów, był z nim. Potem przysłał Chiram, król Tyru, do Dawida posłów z drzewem cedrowym oraz cieśli i murarzy, i ci zbudowali Dawidowi dom" 2 Sam. 5:10,11

"Wtedy Chiram, król Tyru, usłyszawszy, że Salomona namaszczono na króla po jego ojcu, wysłał do niego swoje sługi; Chiram był bowiem zaprzyjaźniony z Dawidem przez całe jego życie. Salomon zaś przysłał do Chirama takie poselstwo: Wiadomo ci o Dawidzie, moim ojcu, że nie zdołał on zbudować świątyni imieniu Pana, swego Boga, z powodu wojen, w jakie go uwikłali jego nieprzyjaciele, aż Pan poddał ich pod jego stopy. Lecz teraz Pan, Bóg mój, dał mi wytchnienie ze wszystkich stron, tak iż nie ma przeciwnika ani złej przygody. Postanowiłem tedy zbudować świątynię imieniu Pana, Boga mojego, jak to zapowiedział Pan Dawidowi, mojemu ojcu, mówiąc: Twój syn, którego posadzę po tobie na twoim tronie, ten zbuduje świątynię mojemu imieniu. Nakaż więc teraz naścinać dla mnie cedrów w Libanie i niech przyłączą się moi robotnicy do twoich robotników; zapłatę dla twoich robotników uiszczę ci dokładnie, jaką ty sam wyznaczysz. Wszak wiesz, że nie ma u nas ludzi znających się na wyrębie drzew tak, jak Sydończycy. A gdy Chiram usłyszał słowa Salomona, ucieszył się bardzo i zawołał: Błogosławiony niech dziś będzie Pan, który dał Dawidowi mądrego syna jako władcę nad tym wielkim ludem. Do Salomona zaś Chiram wysłał poselstwo tej treści: Wysłuchałem tego, co mi kazałeś powiedzieć. Spełnię wszystkie twoje życzenia dotyczące drzew cedrowych i drzew cyprysowych. Moi robotnicy sprowadzą je z Libanu nad morze, a tam każę je powiązać w tratwy i sprowadzić morzem na miejsce, jakie mi wyznaczysz. Tam każę je rozwiązać, a ty je sobie zabierzesz. W zamian za to ty spełnisz moje życzenie, dostarczając żywności mojemu dworowi. I tak dostarczał Chiram Salomonowi drzewa cedrowego i drzewa cyprysowego, ile tylko chciał, Salomon zaś dostarczał Chiramowi dwadzieścia tysięcy korców pszenicy na zaopatrzenie jego dworu i dwadzieścia tysięcy wiader wytłaczanej oliwy. Tyle dostarczał Salomon Chiramowi corocznie. A Pan obdarzył Salomona mądrością, jak mu obiecał. I panował pokój między Chiramem i Salomonem; zawarli też z sobą przymierze." 1 Król. 5:1-11

" Po upływie dwudziestu lat, w czasie których Salomon wzniósł te dwie budowle, mianowicie przybytek Pana i pałac królewski, Chiram zaś, król Tyru, dostarczał Salomonowi drzew cedrowych i drzew cyprysowych, i złota, ile tylko żądał, odstąpił król Salomon Chiramowi dwadzieścia miast w ziemi galilejskiej. Gdy jednak Chiram wyruszył z Tyru, aby obejrzeć miasta, które mu Salomon odstąpił, one mu się nie podobały. Rzekł więc: Cóż to za miasta, które mi odstąpiłeś, mój bracie? I nazywają się one Ziemią Jałową do dnia dzisiejszego. Lecz Chiram przysłał królowi sto dwadzieścia talentów złota." 1 Król. 9: 10-14

"W ten sposób zostały wykonane wszelkie prace Salomona od dnia położenia fundamentów pod świątynię Pana aż do całkowitego wykończenia świątyni Pana. Wtedy to wyruszył Salomon do Esjon-Geber i do Elat na wybrzeżu morskim, w ziemi edomskiej, a Churam przysłał mu przez swoje sługi okręty i ludzi obeznanych z morzem; ci wyprawili się ze sługami Salomona do Ofiru, zabrali stamtąd czterysta pięćdziesiąt talentów złota i przywieźli je królowi Salomonowi." 2 Kronik 8:16-18

Ten okres politycznej i ekonomicznej współpracy Tyru ze Zjednoczonym Królestwem Izraela nie trwał długo. Dynastia Hirama nie rządziła długo. Po Hiramie do władzy doszła dynasta królów, którzy upowszechnili w regionie okultystyczny kult Baala. Sami królowie byli kapłanami Baala i w swoim imieniu umieszczali słowo Baal. Pierwszym królem z tej dynastii był Etbaal I.

Etbaal I

Od tego czasu Tyr stał się stolicą szatana i duchowym wrogiem Izraela. I choć Tyr nigdy nie wysłał swoich wojsk przeciwko Jerozolimie, i choć nie poległ żaden wojownik, to Tyr zdaje się zadał Izraelowi bardzo potężny duchowy śmiertelny cios przez kobietę Izebel, która stała się żoną króla Achaba i wprowadziła diabelski kult Baala na terytorium Izraela. Izrael tu poległ, bez walki, bez stawania oporu. Tylko jeden człowiek przeciwstawił się temu kultowi. Był nim prorok Eliasz. Od tego czasu śmiertelna rana została zadana Izraelowi, a ten nigdy już nie podniósł się z tego zranienia. W tym kontekście mowa Boża przeciwko Tyrowi i porównanie króla Tyru w dalszych rozdziałach do szatana jest bardzo zrozumiałe.

"Lecz Achab, syn Omriego, postępował w oczach Pana gorzej niż wszyscy jego poprzednicy. Niczym to jeszcze było, że chodził w grzechach Jeroboama, syna Nebata, lecz ponadto pojął on za żonę Izebel, córkę Etbaala, króla Sydonu, (Sydonu jako krainy) i służył Baalowi, i oddawał mu pokłon, I wzniósł ołtarz Baalowi w świątyni Baala, którą zbudował w Samarii. 1 Król 16: 30-32

Tyr nie tylko zadał cios w sferze duchowej, i był w tym zakresie wrogiem Izraela. Tyr czekał też na upadek Jerozolimy, by przejąć cały handel w tym regionie. Dla Tyru liczył się pieniądz, zysk, sukces. Handel, handel i jeszcze raz handel. To on stał się obsesją mieszkańców Tyru i był w centrum życia społecznego tego miasta państwa.

Czytamy, że Tyr tak mówił o obleganej Jerozolimie: "Cha, Cha! Oto zburzona jest brama ludów, ja zajmę jej miejsce. Wzbogacę się, bo została zamieniona w ruinę". Tyr niczym cmentarna hiena czekał na moment zdobycia Jerozolimy. Ich marzeniem było wzbogacenie się kosztem Jerozolimy. To nie mogło się podobać Panu Bogu.

Dlatego tak mówi Pan BÓG: "Wystąpię przeciwko tobie, Tyrze. Skieruję przeciw tobie liczne narody jak morze, które podnosi swoje fale. Zburzą mury Tyru, rozwalą jego wieże. Wymiotę z niego proch ziemi, uczynię go nagą skałą. Stanie się miejscem suszenia sieci pośrodku morza, bo Ja tak powiedziałem - wyrocznia Pana BOGA."

Tyr znaczy dosłownie Skała

Dalej Pan Bóg kontynuuje swoja wypowiedź przeciwko Tyrowi: „Oto Ja z północy sprowadzę na Tyr króla Babilonu Nabuchodonozora, króla królów. Przyjdzie on z końmi, rydwanami, jazdą i licznymi oddziałami wojska. Twoje córki, które zostały na lądzie, wymorduje mieczem, zbuduje przeciwko tobie szaniec, usypie przeciw tobie wał i podniesie przeciwko tobie tarczę. Swoje tarany skieruje na twoje mury, a twoje wieże zburzyli toporami. Pokryje cię kurz spod kopyt licznych jego koni. Od krzyku jeźdźców, turkotu wozów i rydwanów zatrzęsą się twoje mury. Wedrze się w twoje bramy, jak wdziera się do zdobytego miasta. Kopytami swoich koni stratuje wszystkie twoje ulice. Twój lud wymorduje mieczem i obali na ziemię twoje potężne kolumny.

Tyr znaczy dosłownie Skała. Ta Skała była praktycznie nie do zdobycia. Czytając historię Tyru dowiadujemy się, że to Aleksander Wielki, a nie Nabuchodonozor zdobył i zburzył właściwy Tyr. Miasto to składało się z dwóch ufortyfikowanych części. Jedna z nich była na lądzie, a druga na skalistej wyspie o średnicy trzech kilometrów, oddalonej od lądu o około 800 m. Nabuchodonozor przez trzynaście lat oblegał  i zburzył Tyr ten na lądzie oraz próbował zdobyć Skałę na wyspie. To jednak mu się nie udało, sytuacja stała się patowa, co doprowadziło do podpisania rozejmu, na mocy którego Tyr uznał zwierzchnictwo Babilonu.

Ale to nie Nabuchodonozor zdobył i upokorzył Tyr. Początkowo myślałem, że w tekście biblijnym mamy pewną niezgodność. Ale nie, nie ma tutaj niezgodności, ponieważ praktycznie właśnie od tej chwili, od najazdu Nabuchodonozora rozpoczął się stopniowy upadek państwa - miasta Tyru. W dwudziestym ósmym rozdziale Księgi Ezechiela jest wyraźna sugestia, że królem Tyru był sam szatan. Tam było jego królestwo. To etapowe zdobywanie Tyru jest trafną ilustracją i zapowiedzią etapowego upadku i unicestwiania szatana.

Uczynię cię nagą skałą i staniesz się miejscem suszenia sieci

Dalej w naszym dzisiejszym rozdziale czytamy; "Splądrują twoje bogactwo, zrabują twoje towary, rozwalą twoje mury, zburzą twoje wspaniałe budowle, a twoje gruzy - kamienie i drewno - wrzucą do morza. Sprawię, że ucichnie echo twoich pieśni i nie usłyszy się więcej dźwięku twoich cytr. Uczynię cię nagą skałą i staniesz się miejscem suszenia sieci. Już nigdy nie będziesz odbudowany, bo Ja, PAN, tak powiedziałem - wyrocznia Pana BOGA."

Ta część proroctwa odnosi się do roku 333 p.n.e kiedy to Aleksander Wielki po półrocznych walkach zdobył Tyr na skale. Jak pisze Artur Kaliński w artykule "Starożytny Stalingrad. Oblężenie Tyru.", bitwa o Tyr była to; "jedna z najkrwawszych batalii starożytności i jedno z największych zwycięstw Aleksandra Wielkiego. Co więcej, współcześni dowódcy mogliby pozazdrościć pomysłowości obydwu walczącym stronom. Podczas oblężenia Tyru użyto oddziałów inżynieryjnych, okrętów desantowych, a nawet nurków bojowych!”

Wojska Aleksandra wykorzystały ruiny Tyru na lądzie i "wrzuciły do morza", usypały szeroką na 60 m groblę łączącą stały ląd z obwarowaną forteca na wyspie. Na końcu tej grobli ustawili dwie wieże obronne. Mury twierdzy były jednak praktycznie nie do zdobycia, podobnie jak i fenicka flota, która liczyła 80 okrętów. Sam mur obronny miał 15 m grubości, a jego wysokość miejscami dochodziła do 45, a nawet 50 m. Nic więc dziwnego, że Tyryjczycy czuli się bezpiecznie w swoim mieście. W historii skutecznie odpierali wiele podobnych ataków. Obrońcy Tyru bronili się dzielnie, podpływając i systematycznie niszcząc groblę.

Macedończycy ponosili ogromne straty w ludziach, mimo to groblę odbudowywano i w końcu grobla i wojska Aleksandra podeszły pod mury Tyru. Aleksander zawarł sojusze i ściągnął "międzynarodową" flotę. Obrońcy Tyru nadal bronili się dzielnie. Wykorzystywali gorący piasek który z kotłów wysypywali na najeźdźców. Ten oślepiał i dostawał się pod zbroje powodując rozległe oparzenia.

We wspomnianym wyżej artykule czytamy; "Nic jednak nie mogło już uratować Tyru. W końcu runęła część murów twierdzy. Do powstałej wyrwy podpłynęły okręty desantowe z gwardzistami Aleksandra i rzuciły swoje pomosty. Macedoński władca sam stanął na czele atakujących. Wąskie uliczki miasta spłynęły krwią jego mieszkańców. W opisanych walkach zginęło około sześciu tysięcy obrońców. Dwa tysiące młodych mężczyzn zdolnych do noszenia broni ukrzyżowano na plaży jako przestrogę dla wszystkich, którzy chcieliby się w przyszłości opierać zwycięskiemu wodzowi. Pozostali mieszkańcy w liczbie 27 tys. zostali sprzedani w niewolę."

Natomiast całkowite zrównanie miasta z ziemią miało miejsce w 1291 roku n.e. kiedy to egipscy mamelucy pokonali należący wówczas  do Królestwa Jerozolimskiego Tyr. Resztę ruin pokonał czas, wiatr i morze.